| Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðýndan:
YAPI ÝÞLERÝNDE ÝÞ SAÐLIÐI VE GÜVENLÝÐÝ YÖNETMELÝÐÝ
BÝRÝNCÝ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanýmlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliðin amacý, yapý iþlerinde alýnacak asgari iþ saðlýðý ve güvenliði þartlarýný belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayýlý Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanunu kapsamýna giren tüm yapý iþlerinin yapýldýðý iþyerlerinde uygulanýr.
(2) Bu Yönetmelik hükümleri, 19/9/2013 tarihli ve 28770 sayýlý Resmî Gazete’de yayýmlanan Maden Ýþyerlerinde Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Yönetmeliði kapsamýna giren iþyerlerinde uygulanmaz.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayýlý Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanununun 30 uncu maddesine dayanýlarak,
(2) Avrupa Birliðinin 24/6/1992 tarihli ve 92/57/EEC sayýlý Konsey Direktifine paralel olarak,
hazýrlanmýþtýr.
Tanýmlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Alt iþveren: Bir iþverenden, iþyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine iliþkin yardýmcý iþlerde veya asýl iþin bir bölümünde iþletmenin ve iþin gereði ile teknolojik nedenlerle uzmanlýk gerektiren iþlerde iþ alan, bu iþ için görevlendirdiði iþçilerini/çalýþanlarýný sadece bu iþyerinde aldýðý iþte çalýþtýran gerçek veya tüzel kiþiyi yahut tüzel kiþiliði olmayan kurum ve kuruluþlarý,
b) Bakanlýk: Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðýný,
c) Ýþveren: Çalýþan istihdam eden gerçek veya tüzel kiþi yahut tüzel kiþiliði olmayan kurum ve kuruluþlarý,
ç) Kanun: 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayýlý Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanununu,
d) Kendi nam ve hesabýna çalýþan: Çalýþan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabýna mal ve hizmet üretimi yapan ve projenin tamamlanmasýnda profesyonel katký saðlayan kiþiyi,
e) Proje: Yapý iþlerinin tasarýmýndan tamamlanmasýna kadar yürütülen bütün iþleri,
f) Proje sorumlusu: Ýþveren tarafýndan görevlendirilen ve iþveren adýna projenin hazýrlanmasýndan, uygulanmasýndan ve uygulamanýn kontrolünden sorumlu gerçek veya tüzel kiþiyi,
g) Saðlýk ve güvenlik koordinatörü: Projenin hazýrlýk ve uygulama aþamalarýnda, iþveren veya proje sorumlusu tarafýndan sorumluluk verilen ve bu Yönetmeliðin 10 uncu ve 11 inci maddelerinde belirtilen saðlýk ve güvenlikle ilgili görevleri yapan gerçek veya tüzel kiþileri,
ð) Saðlýk ve güvenlik planý: Muhtemel risklerin deðerlendirilip yapý iþi süreci boyunca saðlýk ve güvenlik ile ilgili alýnacak tedbirlerin, organizasyon yapýsýnýn, çalýþma yöntemlerinin ve bunlara iliþkin iþlerin ne zaman ve kim tarafýndan yapýlmasý gerektiðinin belirlendiði, ayný yapý sahasýnda faaliyet gösterecek farklý iþverenler, alt iþverenler, kendi nam ve hesabýna çalýþan kiþiler ve farklý çalýþma ekipleri arasýnda saðlýk ve güvenliðe dair hususlarýn koordinasyonunun saðlanmasý amacýyla yapý alanýnýn tamamýndan sorumlu iþveren veya proje sorumlusu tarafýndan hazýrlanan veya hazýrlanmasý saðlanan planý,
h) Yapý alaný: Yapý iþlerinin yürütüldüðü alaný,
ý) Yapý iþleri: Ýnþaat ve çeþitli mühendislik iþlerinin yürütüldüðü, yerüstü veya yeraltýnda, su üstü veya su altýnda yapýlan, Ek–1’de yer alan iþler ile benzeri diðer iþleri,
ifade eder.
ÝKÝNCÝ BÖLÜM
Ýþverenlerin ve Diðer Kiþilerin Yükümlülükleri ve Sorumluluklarý
Ýþverenlerin yükümlülükleri
MADDE 5 – (1) Ýþveren, yapý iþlerinde, Kanunun 4 üncü maddesinde belirtilen yükümlülüklerinin yanýnda özellikle aþaðýdaki hususlarý saðlar;
a) Yapý alanýnýn düzenli tutulmasýný ve yeterli temizlikte olmasýný,
b) Yapý alanýndaki çalýþma yerlerinin seçiminde; buralara ulaþýmýn nasýl saðlanacaðýnýn ve ekipman, hareket ve geçiþler için alan veya yollarýn belirlenmesini,
c) Malzemenin kullaným ve taþýma þartlarýnýn düzenlenmesini,
ç) Tesis ve ekipmanýn kullanýlmaya baþlamadan önce ve periyodik olarak teknik bakým ve kontrollerinin yapýlmasýný,
d) Çeþitli malzemeler ve özellikle tehlikeli malzeme ve maddeler için uygun depolama alanlarý ayrýlmasýný ve bu alanlarýn sýnýrlarýnýn belirlenmesini,
e) Tehlikeli malzemelerin kullanýmý ile uzaklaþtýrýlma koþullarýnýn düzenlenmesini,
f) Atýk ve artýklarýn depolanmasýný, atýlmasýný veya uzaklaþtýrýlmasýný,
g) Çeþitli iþler veya iþin aþamalarý için öngörülen sürelerin yapý alanýndaki iþin durumuna göre yeniden belirlenmesini,
ð) Alt iþverenler ve kendi nam ve hesabýna çalýþanlar arasýnda iþbirliðini,
h)Yapý alanýndaki veya yakýnýndaki endüstriyel faaliyetler ile etkileþimin dikkate alýnmasýný,
ý) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayýlý Resmî Gazete’de yayýmlanan Kiþisel Koruyucu Donanýmlarýn Ýþyerlerinde Kullanýlmasý Hakkýnda Yönetmeliðe ve uyumlaþtýrýlmýþ ulusal standartlara uygun kiþisel koruyucu donanýmlarýn bulundurulmasýný ve çalýþanlar tarafýndan kullanýlmasýný.
(2) Yapý alanýnda uygun saðlýk ve güvenlik þartlarýnýn devamýnýn saðlanmasý için, iþveren ve alt iþverenler;
a) Özellikle birinci fýkranýn uygulanmasýnda Ek-4’te belirtilen asgari þartlarý dikkate alarak uygun tedbirleri alýrlar.
b) Saðlýk ve güvenlikle ilgili konularda saðlýk ve güvenlik koordinatörlerinin uyarý, tespit ve talimatlarýný dikkate alýrlar.
(3) Ýnþaatta yapýlan çalýþmalara bizzat katýlmalarý halinde iþveren ve alt iþverenler, yapý alanýndaki uygun saðlýk ve güvenlik þartlarýnýn sürdürülmesi için, saðlýk ve güvenlik koordinatörlerinin saðlýk ve güvenlikle ilgili konularda görüþ ve önerilerini dikkate alýr. Ýþveren ve alt iþverenler;
a) Kanunun 19 uncu maddesine,
b) 25/4/2013 tarihli ve 28628 sayýlý Resmî Gazete’de yayýmlanan Ýþ Ekipmanlarýnýn Kullanýmýnda Saðlýk ve Güvenlik Þartlarý Yönetmeliðinin 6 ncý maddesi ile ayný Yönetmeliðin eklerinde belirtilen ilgili hükümlere,
c) Kiþisel Koruyucu Donanýmlarýn Ýþyerlerinde Kullanýlmasý Hakkýnda Yönetmeliðin 5 inci maddesi, 6 ncý maddesinin birinci fýkrasýnýn (a), (b), (c), (ç) ve (ð) bentleri ile 7 nci maddesine,
uygun olarak hareket etmek zorundadýr.
Proje sorumlusu ve iþverenlerin sorumluluklarý
MADDE 6 – (1) Ýþveren, bu Yönetmelikte belirtilen yükümlülükleri bizzat yerine getirebileceði gibi, kendi adýna hareket etmek üzere, gerekli fenni yeterliliðe sahip olan bir veya daha fazla proje sorumlusu tayin edebilir.
(2) Ýþ saðlýðý ve güvenliði konularýnda, bir veya birden fazla saðlýk ve güvenlik koordinatörü görevlendirilmesi proje sorumlusunun veya iþverenin sorumluluklarýný ortadan kaldýrmaz.
(3) Bu Yönetmeliðe göre saðlýk ve güvenlik koordinatörleri atanmýþ olmasý ve saðlýk ve güvenlik koordinatörlerinin kendi görevlerini yapmalarý, alt iþverenlerin sorumluluðunu etkilemez.
Diðer kiþilerin yükümlülükleri
MADDE 7 – (1) Yapý alanýndaki uygun saðlýk ve güvenlik þartlarýnýn sürdürülmesi için kendi nam ve hesabýna çalýþanlar, saðlýk ve güvenlik koordinatörlerinin uyarý ve talimatlarýný dikkate alýr. Kendi nam ve hesabýna çalýþanlar;
a) Kanunun 19 uncu maddesi ve 23 üncü maddesinin birinci fýkrasý ile bu Yönetmeliðin 5 inci maddesinin birinci fýkrasý ve Ek-4’e,
b) Ýþ Ekipmanlarýnýn Kullanýmýnda Saðlýk ve Güvenlik Þartlarý Yönetmeliðinin 6 ncý maddesi ile ayný Yönetmeliðin eklerinde belirtilen ilgili hükümlere,
c) Kiþisel Koruyucu Donanýmlarýn Ýþyerlerinde Kullanýlmasý Hakkýnda Yönetmeliðin 5 inci maddesi, 6 ncý maddesinin birinci fýkrasýnýn (a), (ç) ve (ð) bentleri ile 7 nci maddesine,
uygun olarak hareket etmek zorundadýr.
(2) Birinci fýkra kapsamýnda belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilmesinin izlenmesinden ve denetlenmesinden iþveren sorumludur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Genel Hükümler
Saðlýk ve güvenlik koordinatörlerinin görevlendirilmesi, saðlýk ve güvenlik planý ve bildirim
MADDE 8 – (1) Ayný yapý alanýnda birden fazla iþveren veya alt iþverenin bulunmasý durumunda, iþveren veya proje sorumlusu, saðlýk ve güvenlik konularýnda bir veya daha fazla saðlýk ve güvenlik koordinatörü görevlendirir.
(2) Ýþveren veya proje sorumlusu, yapý iþine baþlamadan önce projenin hazýrlýk aþamasýnda, saðlýk ve güvenlik planýný hazýrlar veya hazýrlanmasýný saðlar.
(3) Yapý iþinde dördüncü fýkrada belirtilen bildirim gerektiren iþler haricinde ve Ek-2’deki listede belirtilen riskleri içeren çalýþmalarýn bulunmamasý halinde saðlýk ve güvenlik koordinatörü görevlendirilmeyebilir.
(4) Ýþveren veya proje sorumlusu;
1) Yapý iþinin 30 iþgününden fazla süreceði ve devamlý olarak 20’den fazla çalýþan istihdam edileceði,
2) Ýþin büyüklüðü 500 yevmiyeden fazla çalýþma gerektireceði,
durumlarda yapý iþine baþlamadan önce Ek-3’te belirtilen bilgileri içeren bildirimi, Bakanlýðýn ilgili çalýþma ve iþ kurumu il müdürlüðüne vermekle yükümlüdür.
(5) Bu bildirimde belirtilen bilgilerin yer aldýðý levha, açýkça görünecek þekilde yapý alanýnýn uygun bir yerine konulur. Gerektiðinde bu bilgiler güncellenir.
Proje hazýrlýk aþamasýnda genel prensipler
MADDE 9 – (1) Ýþveren veya proje sorumlusu, projenin tasarýmýnýn yapýlmasý ve hazýrlanmasýnýn çeþitli aþamalarýnda, özellikle de aþaðýda belirtilen durumlarda,
Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen risklerden korunma ilkelerini göz önünde bulundurur:
a) Yapý iþinin, ayný anda veya birbiri ardýna gerçekleþen farklý unsur ve aþamalarýný planlamak amacýyla mimari, teknik ve organizasyonel konulara iliþkin karar alýrken,
b) Ýþin ya da iþ aþamalarýnýn tamamlanmasý için ilgili meslek disiplinindeki kriterler de dikkate alýnarak gereken süreyi hesaplarken.
(2) Birinci fýkranýn (b) bendine göre süre hesaplanýrken, gerekli hallerde saðlýk ve güvenlik planlarý ile saðlýk ve güvenlik dosyalarý da dikkate alýnýr.
Saðlýk ve güvenlik koordinatörlerinin proje hazýrlýk aþamasýndaki görevleri
MADDE 10 – (1) Saðlýk ve güvenlik koordinatörleri proje hazýrlýk aþamasýnda;
a) Bu Yönetmeliðin 9 uncu maddesindeki yükümlülüklerin yerine getirilmesini koordine eder.
b) Saðlýk ve güvenlik planýný hazýrlar veya hazýrlanmasýný saðlar. Yapý alanýnda Ek-2’de belirtilen iþler yapýlýyorsa, bu iþlerle ilgili özel tedbirlerin planda yer almasýný saðlar.
c) Proje süresince, birbirini takip eden veya daha sonra yapýlacak iþler sýrasýnda dikkate alýnmak üzere saðlýk ve güvenlik bilgilerini içeren saðlýk ve güvenlik dosyasý hazýrlar. Ayný dosyanýn proje tamamlandýktan sonra temizlik, bakým, tadilat, yenileme, yýkým iþleri gibi her türlü yapý iþinin güvenli bir þekilde yerine getirilmesi için ihtiyaç duyulan bilgileri de içermesi saðlanýr.
Saðlýk ve güvenlik koordinatörlerinin proje uygulama aþamasýndaki görevleri
MADDE 11 – (1) Saðlýk ve güvenlik koordinatörleri, proje uygulama aþamasýnda;
a) Aþaðýdaki durumlarda Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen risklerden korunma ilkelerinin uygulanmasýný koordine eder;
1) Ayný anda veya birbiri ardýna yapýlacak iþ ve iþ aþamalarýnýn belirlendiði iþ programlarýnýn oluþturulmasý için teknik ve organizasyona yönelik kararlarýn alýnmasýnda,
2) Ýþin ya da iþ aþamalarýnýn tamamlanmasý için ilgili meslek disiplinindeki kriterler de dikkate alýnarak yapýlacak süre hesabýnda.
b) Ýþverenlerin gerekli tedbirleri uygulamasýný ve gerektiðinde çalýþanlarýn ve kendi nam ve hesabýna çalýþanlarýn korunmasýný, 5 inci maddenin birinci fýkrasýnda belirtilen prensiplerin istikrarlý bir þekilde uygulanmasýný, 10 uncu maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendinde belirtilen saðlýk ve güvenlik planýnýn yapýlmasýnýn gerektiði durumlarda bu planýn uygulanmasýný koordine eder.
c) Yapýlan iþteki ilerlemeleri ve meydana gelen deðiþiklikleri dikkate alarak 10 uncu maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendindeki saðlýk ve güvenlik planýnda ve ayný fýkranýn (c) bendine göre hazýrlanan saðlýk ve güvenlik dosyasýnda gerekli düzenlemeleri yapar veya yapýlmasýný saðlar.
ç) Ayný yapý alanýnda, iþe sonradan katýlanlarda dâhil olmak üzere, iþveren veya alt iþverenler arasýnda organizasyonu saðlar, iþ kazalarý ve meslek hastalýklarýndan çalýþanlarý korumak üzere iþverenlerce yapýlan çalýþmalarý koordine eder, Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fýkrasýnda belirtilen iþverenler arasý bilgi alýþ veriþinin saðlanmasýna katkýda bulunur ve gerekli hallerde kendi nam ve hesabýna çalýþan kiþilerin de bu çalýþmalarda yer almasýný saðlar.
d) Yapý iþlerinde güvenli bir þekilde çalýþýlmasýný saðlamak üzere yapýlmasý gerekli kontrolleri koordine eder.
e) Ýzin verilen kiþiler dýþýndakilerin yapý alanýna girmesini önlemek üzere gerekli düzenlemeleri yapar.
Çalýþanlarýn bilgilendirilmesi
MADDE 12 – (1) Yapý iþlerinde;
a) Kanunun 16 ncý maddesinde belirtilen hususlarla birlikte çalýþanlar veya çalýþan temsilcileri, yapý alanýnda saðlýk ve güvenlik ile ilgili alýnan tedbirler hakkýnda bilgilendirilir.
b) Verilen bilgilerin kolay ve anlaþýlýr olmasý saðlanýr.
(2) Ýþ ekipmanlarýnýn kullaným talimatý çalýþanlar tarafýndan rahatlýkla okunabilecek bir yere asýlýr.
Çalýþanlarýn görüþlerinin alýnmasý ve katýlýmlarýnýn saðlanmasý
MADDE 13 – (1) Yapý alanýnýn büyüklüðü ve riskin derecesi göz önünde bulundurularak, iþyerinde yapýlan çalýþmalarda çalýþanlar ve temsilcilerinin arasýndaki koordinasyon saðlanarak, Kanunun 18 inci maddesinde belirtilen hususlar doðrultusunda, bu Yönetmeliðin 5 inci ve 11 inci maddelerine göre, çalýþanlarýn veya çalýþan temsilcilerinin görüþleri alýnýp katýlýmlarý saðlanýr.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeþitli ve Son Hükümler
Kullanýlan makine, araç, ekipman, malzeme ve çalýþma yöntemleri
MADDE 14 – (1) Ýþveren, yapý iþlerinin yapýldýðý iþyerlerinde kullanýlan makine, araç, ekipman, malzeme ve çalýþma yöntemlerinin ilgili teknik mevzuata ve iþ saðlýðý ve güvenliði yönünden kabul görmüþ, uyumlaþtýrýlmýþ ulusal veya uluslararasý standartlara uygun olmasýný saðlar.
(2) Ýþveren, mekanik ve elektrikli ekipmanýn seçimi, kurulmasý, uygun yerlere yerleþtirilmesi, hizmete alýnmasý, iþletilmesi ve bakýmýnda, çalýþanlarýn saðlýk ve güvenliði için, bu Yönetmelik hükümleri ile 3/3/2009 tarihli ve 27158 sayýlý Resmî Gazete’de yayýmlanan Makina Emniyeti Yönetmeliði (2006/42/AT) ile Ýþ Ekipmanlarýnýn Kullanýmýnda Saðlýk ve Güvenlik Þartlarý Yönetmeliði hükümlerini dikkate alýr.
Yürürlükten kaldýrýlan yönetmelik
MADDE 15 – (1) 23/12/2003 tarihli ve 25325 sayýlý Resmî Gazete’de yayýmlanan Yapý Ýþlerinde Saðlýk ve Güvenlik Yönetmeliði yürürlükten kaldýrýlmýþtýr.
Saðlýk ve güvenlik planlarýnýn geçerliliði
GEÇÝCÝ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliðin yayýmý tarihinden önce hazýrlanan saðlýk ve güvenlik planlarý 1/6/2014 tarihine kadar bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirilir.
Yürürlük
MADDE 16 – (1) Bu Yönetmelik yayýmý tarihinde yürürlüðe girer.
Yürütme
MADDE 17 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakaný yürütür.
EK – 1
YAPI ÝÞLERÝ LÝSTESÝ
1– Kazý, yarma ve doldurma iþleri
2– Hafriyat
3– Ýnþa
a) Bina
b) Set, baraj
c) Yol, demiryolu, havai hat
ç) Tünel
d) Metro
e) Köprü
f) Çelik yapý
g) Ýskele, liman, dalga kýran, gemi
ð) Kanalizasyon, laðým
h) Kuyu
ý) Kanal
i) Duvar
j) Sýva, badana, boya iþleri
k) Elektrik tesisatý
l) Sýhhi tesisat
m) Kalorifer tesisatý
n) Dülgerlik
o) Marangozluk
4– Prefabrike elemanlarýn inþasý ve sökümü
5– Montaj iþleri
6– Deðiþtirme ve donatma
7– Tadilatlar
8– Yenileme
9– Tamir
10– Söküm
11– Yýkým
12– Restorasyon
13– Bakým, boyama ve temizleme
14– Drenaj
15– Bu ekte belirtilen iþlerde kullanýlan sabit ve hareketli makine ve tesisleri kullanma.
EK– 2
ÝÞ SAÐLIÐI VE GÜVENLÝÐÝ RÝSKLERÝNÝ ÝÇEREN ÇALIÞMALARIN LÝSTESÝ
1–Özellikle, yapýlan iþin ve iþlemlerin niteliði veya iþyeri alanýnýn çevresel özelliklerinden dolayý, çalýþanlarýn toprak altýnda kalma, bataklýkta batma veya yüksekten düþme gibi risklerin fazla olduðu iþler.
2– Çalýþanýn iþin yürütümü dolayýsýyla maruz kaldýðý özel tehlikelere yönelik saðlýk gözetimi gerektiren veya kimyasal ve biyolojik özelliklerinden dolayý çalýþanlarýn saðlýk ve güvenlikleri için risk oluþturan maddelerle yapýlan iþler.
3–24/3/2000 tarihli ve 23999 sayýlý Resmî Gazete’de yayýmlanan Radyasyon Güvenliði Yönetmeliði uyarýnca, denetimli ve gözetimli alanlarýn belirlenmesini gerektiren iyonlaþtýrýcý radyasyonla çalýþýlan iþler.
4–Yüksek gerilim hatlarý yakýnýndaki iþler.
5–Boðulma riski bulunan iþler.
6–Kuyu, yer altý kazýlarý ve tünel iþleri.
7–Hava beslemeli sistem kullanan dalgýçlarýn yaptýðý iþler.
8–Basýnçlý hava saðlanarak keson içinde yapýlan iþler.
9–Patlayýcý madde kullanýmýný gerektiren iþler.
10–Fiziksel özelliklerine baðlý olarak yüksek ses, titreþim, basýnç farký, toz oluþmasý gibi risklerin fazla olduðu iþler.
11–Aðýr prefabrike elemanlarýn montaj ve söküm iþleri.
EK – 3
YAPI ÝÞÝNE ÝLÝÞKÝN BÝLDÝRÝM
1–Bildirim tarihi,
2–Ýnþaatýn açýk adresi (mahalle, cadde, sokak, numara, ada, parsel, semt, ilçe ve il adlarý),
3–Ýþverenin ad ve adresi(mahalle, cadde, sokak, numara, ada, parsel, semt, ilçe ve il adlarý),
4–Proje tipi (*),
5–Görevlendirilmesi halinde proje sorumlusunun adý ve adresi,
6–Proje hazýrlýk safhasýndaki saðlýk ve güvenlik koordinatörünün veya koordinatörlerinin adý ve adresi,
7–Proje uygulama safhasýndaki saðlýk ve güvenlik koordinatörünün veya koordinatörlerinin adý ve adresi,
8–Ýþin planlanan baþlama tarihi,
9–Planlanan çalýþma süresi (inþaatýn muhtemel bitiþ tarihi),
10–Yapý alanýnda çalýþacaðý tahmin edilen azami çalýþan sayýsý,
11–Yapý alanýnda bulunmasý muhtemel yüklenicilerin(**) sayýsý,
12–Belirlenmiþ olan yükleniciler(**) hakkýnda bilgi.
(*)Yapýlan inþaatýn yapý çeþidi yazýlacaktýr. (köprü, bina, yol gibi)
(**)Alt iþverenler, kendi nam ve hesabýna çalýþanlar ile mal veya hizmet tedarik edenler belirtilmelidir.
EK – 4
YAPI ALANLARI ÝÇÝN ASGARÝ SAÐLIK VE GÜVENLÝK ÞARTLARI
Bu ekte yer alan yükümlülükler, yapý alanýnýn özelliðinin, yapýlan iþ ile tehlikelerinin ve çalýþma þartlarýnýn gerektirdiði durumlarda uygulanýr.
A) Yapý alanýndaki çalýþma yerleri için genel asgari þartlar
Yüksekte çalýþma
1– Seviye farký bulunan ve düþme sonucu yaralanma ihtimalinin oluþabileceði her türlü alanda yapýlan çalýþma; yüksekte çalýþma olarak kabul edilir.
2– Yüksekte yapýlan çalýþmalarda aþaðýdaki hususlara uyulur:
a) Yüksekte yapýlmasý zorunlu olmayan montaj ve benzeri çalýþmalarýn mümkün olduðunca öncelikle yerde yapýlmasý saðlanýr.
b) Yapýlacak çalýþmalarýn önceden planlanmasý ve organize edilmesi, bu planlama yapýlýrken yüksekten düþme ile ilgili hususlara acil durum planýnda yer verildiðinden emin olunmasý saðlanýr.
c) Çalýþanlarýn, çalýþma yerlerine güvenli bir þekilde ulaþmalarý uygun araç ve ekipmanlarla saðlanýr.
ç) Çalýþma yerlerinde çalýþanlarýn güvenliði öncelikle, güvenli korkuluklar, düþmeyi önleyici platformlar, bariyerler, kapaklar, çalýþma iskeleleri, güvenlik aðlarý veya hava yastýklarý gibi toplu koruma tedbirleri ile saðlanýr.
d) Toplu koruma tedbirlerinin düþme riskini tamamen ortadan kaldýramadýðý, uygulanmasýnýn mümkün olmadýðý, daha büyük tehlike doðurabileceði, geçici olarak kaldýrýlmasýnýn gerektiði hallerde, yapýlan iþlerin özelliðine uygun baðlantý noktalarý veya yaþam hatlarý oluþturularak tam vücut kemer sistemleri veya benzeri güvenlik sistemlerinin kullanýlmasý saðlanýr. Çalýþanlara bu sistemlerle beraber yapýlan iþe ve standartlara uygun baðlantý halatlarý, kancalar, karabinalar, makaralar, halkalar, sapanlar ve benzeri baðlantý tertibatlarý; gerekli hallerde iniþ ve çýkýþ ekipmanlarý, enerji sönümleyici aparatlar, yatay ve dikey yaþam hatlarýna baðlantýyý saðlayan halat tutucular ve benzeri donanýmlar verilerek kullanýmý saðlanýr.
e) Yapý iþleri sýrasýnda ve yapý iþleri bitirilip yapý kullanýma geçtikten sonra yüksekte yapýlacak çalýþmalarda kullanýlmak üzere oluþturulacak yatay ve dikey yaþam hatlarý için gerekli olan baðlantý noktalarý ve yapýsal düzenlemeler, projenin hazýrlýk aþamasýnda belirlenerek saðlýk ve güvenlik planý ve saðlýk ve güvenlik dosyasýnda yer alýr.
f) Yüksekte güvenli çalýþma donanýmlarýnýn, düzenli olarak kontrol ve bakýmlarýnýn yapýlmasý saðlanýr. Uygun olmayan donanýmlarýn kullanýlmasý engellenir.
g) Bu alanlarda çalýþanlara yüksekte çalýþmayla ilgili tehlike ve riskler konusunda bilgilendirme yapýlarak gerekli eðitim verilir.
ð) Yüksekte yapýlan çalýþmalar iþveren tarafýndan görevlendirilen ehil bir kiþinin gözetim ve kontrolü altýnda gerçekleþtirilir.
3– Kullanýlan güvenlik aðlarý; malzeme özellikleri, yapýlan statik ve dinamik dayaným deneyleri ile baðlantý ve kurulum þartlarý bakýmýndan TS EN 1263-1 ve TS EN 1263-2 standartlarýna ve ilgili diðer ulusal standartlara, konu ile ilgili ulusal standart bulunmamasý halinde ilgili uluslararasý standartlara uygun olmasý saðlanýr ve yapýlan iþe uygun tipte güvenlik aðý seçilir. Yapý alanýnda kullanýlan güvenlik aðýnýn kullanma kýlavuzu iþyerinde bulundurulur. Güvenlik aðlarý standartlara ve kullaným kýlavuzuna uygun þekilde kurulur.
4– Betonarme platformlarýn döþeme kenarlarýnda, asansör, merdiven, baca, þaft, aydýnlatma boþluklarý gibi döþemelerde süreksizlik meydana getiren boþluklarda, duvar ve perdeduvar gibi yapý elemanlarý arasýnda süreksizlik meydana getiren pencere ve benzeri boþluklarda çalýþanlarýn veya malzemelerin düþmesini engelleyecek toplu koruma tedbirleri alýnýr, korkuluk sistemlerinin kullanýlmasý halinde korkuluklarýn bu Yönetmeliðin Ek-4 (A) Yüksekte Çalýþma baþlýðýnýn 6 ncý maddesinde tanýmlanan özelliklere uygun olmasý saðlanýr.
5– Herhangi bir sebeple betonarme platform kenarýnda güvenli korkuluðun bir kýsmýnýn geçici olarak kaldýrýlmasýnýn gerektiði durumlarda, bu alanlarda gerekli güvenlik tedbirleri alýnýr ve çalýþanlara uygun kiþisel koruyucu donanýmlar verilir.
6– Korkuluklarda;
a) Platformdan en az bir metre yükseklikte ve herhangi bir yönden gelebilecek en az 125 kilogramlýk yüke dayanýklý ana korkuluk,
b) Platforma bitiþik, en az 15 santimetre yüksekliðinde topuk levhasý,
c) Topuk levhasý ile ana korkuluk arasýnda açýklýklar 47 santimetreden fazla olmayacak þekilde konulan ara korkuluk,
bulunmasý saðlanýr.
Geçitlerde güvenlik
7– Çalýþma platformlarý ve geçitler kiþileri düþmekten ve düþen cisimlerden koruyacak þekilde yapýlýr, boyutlandýrýlýr, kullanýlýr ve muhafaza edilir.
Düþen cisimler
8– Yüksekte yapýlan çalýþmalarda kullanýlan el aletleri ve diðer malzemelerin düþmelerini engelleyecek tedbirler alýnýr.
9– Çalýþanlar, düþen cisimlere karþý öncelikle toplu olarak korunur.
10– Yapý alanýnda, cisimlerin düþerek tehlike oluþturabileceði bölgelere giriþler önlenir veya gerektiðinde kapalý geçitler yapýlýr.
11– Yapý alanýnda, çalýþanlara uygun baþ koruyucu donanýmlar verilerek kullanýmý saðlanýr.
12– Yapý alanýnda, malzemelerin hangi yükseklikten olursa olsun doðrudan yere atýlmamasý, dengeli ve güvenli bir þekilde indirilerek uygun bir yere istif edilmesi saðlanýr. Atýk malzemelerin uzaklaþtýrýlmasý için moloz kaydýraklarý gibi güvenli çalýþma yöntemleri tercih edilir.
Enerji daðýtým tesisleri ve elektrikle çalýþma
13– Enerji daðýtým tesisleri, yangýn veya patlama riski oluþturmayacak þekilde tasarlanarak kurulur ve iþletilir. Kiþilerin, doðrudan veya dolaylý temasý sonucu elektrik çarpmasý riskine karþý korunmasý saðlanýr.
14– Elektrikle ilgili bütün ekipman ve baðlantýlarýn kurulmasý, sökülmesi, tamirat ve tadilat iþleri sadece ilgili mevzuatýn öngördüðü yetkili elektrikçiler tarafýndan yapýlýr.
15– Elektrikli tesisatýn bütün parçalarýnýn, güç gereksinimleri için yeterli kapasite ve kalitede ve yapý iþlerindeki çalýþma koþullarýna dayanýklý olmasý saðlanýr.
16– Yapý alaný içerisindeki ana pano ve tali elektrik panolarýnda uygun kaçak akým rölesi kullanýlýr.
17– Yapý alanýnda veya çalýþanlarýn eriþebileceði yerlerde bulunan elektrik panolarý, tevzi tablolarý ile kontrol tertibatý ve benzeri tesisat, kilitli dolap veya hücre içine konulur. Bakým, onarým ve yenileme nedeniyle gerilim altýndaki tesisatýn tecritlerinin çýkarýlmasý gerektiðinde uyarý ve koruma amacýyla gerekli tedbirler alýnýr.
18– Yapý alanýnda elektrik baðlantýlarý için uygun baðlantý elemanlarý kullanýlýr, açýk uçlu kablolarla baðlantý yapýlmaz.
19– Yapý alanýnda kullanýlan sabit ve seyyar iletkenler ile teçhizatlarýn dýþ etkenlerden korunmasý saðlanýr, eskimiþ veya yýpranmýþ olanlar kullanýlmaz.
20– Ekipman ve koruyucu cihazlarýn tasarýmý, yapýmý ve seçiminde, daðýtýlan enerjinin tipi ve gücü, dýþ þartlar ile çalýþma alanýnýn çeþitli bölümlerine girmeye yetkili kiþilerin eðitim ve deneyimleri göz önünde bulundurulur.
21– Elektrik teçhizatý, iletim hatlarý ve elektrikli aletlerin üzerlerinde voltajlarý belirtilir.
22– Elektrikle çalýþan iþ ekipmanlarýnýn gövde güvenlik topraklamasý yapýlýr.
23– Her türlü elektrik kullanýmý ve elektrik tesisatýnýn iþletilmesiyle ilgili olarak, bu Yönetmelik hükümleri yanýnda ilgili diðer mevzuat hükümleri de uygulanýr.
Düzen, temizlik, istif ve depolama
24– Yapý alanýnýn düzenli ve temiz tutulmasý saðlanýr. Sivri uçlarý veya keskin kenarlarý bulunan malzeme ve atýklar düzenli periyotlarla çalýþma alanlarýndan uzaklaþtýrýlýr. Yapý alanýndan uzaklaþtýrýlmasý mümkün olmayan sivri veya keskin kenarlarý bulunan malzemelerin saplanma riskine karþý gerekli koruyucu malzemeler ile korunmasý/kaplanmasý saðlanýr.
25– Buz, kar, yaðmur, kullanýlan malzemeler ve diðer etkenlerle kaygan hale gelen çalýþma yerleri ve geçitler temizlenerek kaymayý önleyici tedbirler alýnýr.
26–Yapý alanýnda malzemelerin, yýkýlma ve devrilmeleri önlenir, kazaya sebep olmayacak þekilde istif edilmeleri saðlanýr.
27– Yapý alanýnda, yanýcý veya patlayýcý maddelerin depolandýðý depo alanlarýnda ve patlayýcý ortam oluþan çalýþma alanlarýnda bakým, onarým iþleri dahil her türlü çalýþmalarda 30/4/2013 tarihli ve 28633 sayýlý Resmî Gazete’de yayýmlanan Çalýþanlarýn Patlayýcý Ortamlarýn Tehlikelerinden Korunmasý Hakkýnda Yönetmelik hükümleri ve iþ ekipmanlarý ve koruyucu sistemlerin kullanýmýnda 30/12/2006 tarihli ve 26392 4 üncü mükerrer sayýlý Resmî Gazete’de yayýmlanan Muhtemel Patlayýcý Ortamda Kullanýlan Teçhizat ve Koruyucu Sistemlerle Ýlgili Yönetmelik (94/9/AT) hükümlerine uygun çalýþýlýr.
Saðlamlýk ve dayanýklýlýk
28– Beklenmeyen herhangi bir hareketi nedeniyle çalýþanlarýn saðlýk ve güvenliðini etkileyebilecek her türlü malzeme, ekipman ile bunlarýn parçalarý güvenli ve uygun bir þekilde sabitlenir.
29– Ýþin güvenli bir þekilde yapýlmasýný saðlayacak uygun ekipman ve çalýþma þartlarý saðlanmadýkça, yeterli dayanýklýlýkta olmayan yüzeylerde çalýþýlmasýna ve bu yerlere girilmesine izin verilmez.
30– Kurulmakta, sökülmekte, bakýmda, tamirde ya da yýkýlmakta olan yapýlarda çalýþanlarý yapýnýn dayanýksýzlýðýndan ve kýrýlganlýðýndan kaynaklanan risklerden korumak için yeterli tedbirler alýnýr.
Acil çýkýþ yollarý ve kapýlarý
31– Acil çýkýþ yollarý ve kapýlarý ile ilgili aþaðýdaki hususlara uyulur:
a) Acil çýkýþ yollarý ve kapýlarý doðrudan dýþarýya veya güvenli bir alana açýlýr ve çýkýþý önleyecek hiçbir engel bulunmaz.
b) Acil çýkýþ yollarý ve kapýlarý herhangi bir tehlike durumunda, bütün çalýþanlarýn iþyerini derhal ve güvenli bir þekilde terk etmelerine imkan saðlar.
c) Acil çýkýþ yollarýnýn ve kapýlarýnýn sayýsý ile yerleþimi ve boyutlarýnýn, yapý alanýnýn ve çalýþan barakalarýnýn kullaným þekline ve boyutlarýna, içinde bulunan ekipmana, bulunabilecek azami çalýþan sayýsýna ve 27/11/2007 tarihli ve 2007/12937 sayýlý Bakanlar Kurulu Kararý ile yürürlüðe konulan Binalarýn Yangýndan Korunmasý Hakkýnda Yönetmelik hükümlerine uygun olmasý saðlanýr.
ç) Acil çýkýþ yollarý ve kapýlarý, 11/09/2013 tarihli ve 28762 sayýlý Resmî Gazete’de yayýmlanan Saðlýk ve Güvenlik Ýþaretleri Yönetmeliðine göre iþaretlenir. Ýþaretlerin uygun yerlere konulmasý ve kalýcý olmasý saðlanýr.
d) Acil çýkýþ yollarý ve kapýlarý ile buralara açýlan yol ve kapýlarda çýkýþý zorlaþtýracak hiçbir engel bulunmaz.
e) Aydýnlatýlmasý gereken acil çýkýþ yollarý ve kapýlarýnda elektrik kesilmesi halinde yeterli aydýnlatmayý saðlayacak sistem bulundurulur.
Yangýn algýlama ve yangýnla mücadele
32– Yapý alanýnýn özelliklerine, çalýþan barakalarýnýn ve diðer tesislerin boyutlarýna ve kullaným þekline, alandaki ekipmana, alanda bulunan maddelerin fiziksel ve kimyasal özelliklerine, bulunabilecek azami kiþi sayýsýna baðlý olarak uygun nitelikte ve yeterli sayýda yangýnla mücadele araç ve gereci ile gerekli yerlerde yangýn dedektörleri ve alarm sistemleri bulundurulur.
33– Yangýnla mücadele araç ve gereçleri, yangýn dedektörleri ve alarm sistemlerinin düzenli bakýmlarýnýn ve mevzuata uygun sürelerde periyodik kontrollerinin yapýlmasý saðlanýr.
34– Otomatik olmayan yangýn söndürme ekipmaný görünür ve kolayca eriþilebilir yerlere konulur ve önlerinde engel bulundurulmaz. Yangýn söndürme ekipmanlarý kolay kullanýlabilir nitelikte olup, Saðlýk ve Güvenlik Ýþaretleri Yönetmeliðine göre iþaretlenir. Ýþaretlerin uygun yerlere konulmasý ve kalýcý olmasý saðlanýr.
Havalandýrma
35– Çalýþanlarýn harcadýklarý fiziksel güç ve çalýþma þekli dikkate alýnarak yeterli temiz hava saðlanýr. Cebri havalandýrma sistemi kullanýldýðýnda, sistemin her zaman çalýþýr durumda olmasý saðlanýr ve bu sistem çalýþanlarýn saðlýðýna zarar verebilecek hava akýmlarýna neden olmayacak þekilde tesis edilir. Çalýþanlarýn saðlýðý yönünden gerekli hallerde havalandýrma sistemindeki herhangi bir arýzayý bildiren sistem bulundurulur.
Özel riskler
36– Çalýþanlarýn zararlý düzeyde titreþim, gürültü, gaz, buhar veya toz gibi zararlý dýþ etkenlere maruz kalmalarý önlenir.
37– Zehirli veya zararlý madde bulunmasý muhtemel veya oksijen düzeyi yetersiz veya parlayýcý olabilecek bir ortama girmek zorunda kalan çalýþanlarýn, herhangi bir tehlikeye maruz kalmalarýný önlemek üzere kapalý ortam havasý kontrol edilir ve gerekli tedbirler alýnýr.
38– Çalýþanlar, sýnýrlý hava hacmine sahip yüksek riskli ortamlarda çalýþtýrýlmazlar. Zorunlu hallerde, her türlü tedbir alýndýktan sonra çalýþtýrýlabilirler. Bu durumlarda çalýþanlar dýþarýdan sürekli izlenir ve gerektiðinde derhal yardým yapýlmasý için bütün tedbirler alýnýr.
Sýcaklýk
39– Ortam sýcaklýðýnýn, çalýþma süresince, çalýþanlarýn yaptýklarý iþe ve harcadýklarý fiziksel güce uygun düzeyde olmasý saðlanýr. Yapýlan iþin niteliði sebebiyle ortam sýcaklýðýnýn deðiþtirilemeyeceði hallerde çalýþanlarý fazla sýcak veya soðuktan koruyacak tedbirler alýnýr.
Çalýþma yerlerinin, barakalarýn ve yollarýn aydýnlatýlmasý
40– Yapý alanýndaki çalýþma yerlerinin, barakalarýn ve yollarýn aydýnlatýlmasýnda aþaðýdaki hususlara uyulur:
a) Yapý iþlerinin gündüz yapýlmasý esastýr, çalýþma yerleri, barakalar ve yollar mümkün olduðu ölçüde doðal olarak aydýnlatýlýr. Gece çalýþýlmasýnýn gerekli veya zorunlu olduðu çalýþmalarda veya gün ýþýðýnýn yetersiz olduðu durumlarda uygun ve yeterli suni aydýnlatma saðlanýr, gerekli hallerde darbeye karþý korumalý taþýnabilir aydýnlatma araçlarý kullanýlýr. Suni ýþýðýn rengi, sinyallerin ve iþaretlerin algýlanmasýný engellemeyecek þekilde seçilir.
b) Çalýþma yerleri, barakalar ve geçiþ yollarýndaki aydýnlatma sistemleri, çalýþanlar için kaza riski oluþturmayacak özellikte olur ve uygun þekilde yerleþtirilir.
c) Çalýþma yerleri, barakalar ve geçiþ yollarýndaki aydýnlatma sistemindeki herhangi bir arýzanýn çalýþanlar için risk oluþturabileceði yerlerde acil ve yeterli aydýnlatmayý saðlayacak yedek aydýnlatma sistemi bulundurulur.
Kapýlar ve geçitler
41– Kapý ve geçitlerde aþaðýda belirtilen hususlara uyulur:
a)Raylý kapýlarda, raydan çýkmayý ve devrilmeyi önleyecek güvenlik tertibatý bulundurulur.
b)Yukarý doðru açýlan kapýlarda, aþaðý düþmeyi önleyecek güvenlik tertibatý bulundurulur.
c) Kaçýþ yollarýnda bulunan kapýlar ve geçitler uygun þekilde iþaretlenir. Bu kapýlarýn yardým almaksýzýn her zaman ve her durumda içeriden açýlabilir özellikte olmasý saðlanýr.
ç)Araçlarýn geçtiði kapý ve geçitler yayalarýn geçiþi için güvenli deðilse, bu mahallerde yayalar için ayrý geçiþ kapýsý bulundurulur. Bu kapýlar açýkça iþaretlenir ve önlerinde hiçbir engel bulundurulmaz.
d)Mekanik kapýlar ve geçitler, çalýþanlar için kaza riski oluþturmayacak þekilde yapýlýr. Bu kapýlarda, kolay fark edilebilir ve ulaþýlabilir, acil durdurma sistemleri bulundurulmasý ve herhangi bir güç kesilmesinde otomatik olarak açýlmýyorsa, el ile de açýlabilir özellikte olmasý saðlanýr.
Trafik yollarý ve tehlikeli alanlar
42– Merdivenler, sabitlenmiþ geçici merdivenler, yükleme yerleri ve rampalar da dahil olmak üzere trafik yollarý; kolay ve güvenli geçiþi saðlayacak, bu yerlerin yakýnýnda çalýþanlar için tehlike oluþturmayacak þekilde tasarlanarak yapýlýr.
43– Yayalarýn kullandýðý ve yükleme boþaltma için kullanýlanlar da dahil, araçlarla malzeme taþýmada kullanýlan yollarýn, potansiyel kullanýcý sayýsýna ve iþyerinde yapýlan iþin özelliðine uygun boyutlarda olmasý saðlanýr. Trafik yollarý üzerinde taþýma iþi yapýlmasý durumunda, bu yolu kullanan diðer kiþiler için yol kenarýnda yeterli güvenlik mesafesi býrakýlýr veya uygun koruyucu tedbirler alýnýr. Yollar görülebilir þekilde iþaretlenir, düzenli olarak kontrolü yapýlarak her zaman bakýmlý olmasý saðlanýr.
44– Araç trafiði olan yollar ile kapýlar, geçitler, yaya geçiþ yollarý, koridorlar ve merdivenler arasýnda yeterli mesafe bulundurulur.
45– Yapý alanlarýndaki girilmesi yasak bölgelere yetkisiz kiþilerin giriþi uygun araç ve gereç kullanýlarak engellenir. Tehlikeli bölgeler açýkça iþaretlenir, buralara görünür þekilde uyarý levhalarý konulur. Bu bölgelere girme izni verilen çalýþanlarý korumak için gerekli tedbirler alýnýr.
46– Trafik yollarý güzergahýnda bulunan havai hatlar ve benzeri engeller ile alakalý gerekli iþaretlemeler ve önlemler alýnýr.
Yükleme yerleri ve rampalarý
47– Yükleme yerleri ve rampalarýn; taþýnacak yükün boyutlarýna uygun olarak tasarlanmasý, çalýþanlarýn düþmesini önleyecek þekilde güvenli olmasý ve en az bir çýkýþ yerine sahip olmasý saðlanýr.
Çalýþma yerinde hareket serbestliði
48– Çalýþýlan yerlerin, gerekli her türlü ekipman ve araçlar dikkate alýnarak, çalýþanlarýn iþlerini yaparken rahatça hareket edebilecekleri geniþlikte olmasý saðlanýr.
Ýlk yardým
49– Ýþyerinde, 18/6/2013 tarihli ve 28681 sayýlý Resmî Gazete’de yayýmlanan Ýþyerlerinde Acil Durumlar Hakkýnda Yönetmeliðe uygun sayýda, ilkyardým yapabilen eðitilmiþ çalýþanlarýn her an hazýr bulundurulmasý saðlanýr. Ýþyerinde kaza geçiren veya aniden rahatsýzlanan çalýþanlarýn, týbbi müdahale yapýlan yerlere en kýsa zamanda ulaþmalarýný saðlayacak gerekli tedbirler alýnýr.
50– Yapý alanýnýn büyüklüðü, yapýlan iþin niteliði ve kaza riskine göre, gerektiðinde iþyerinde bir ya da daha fazla ilk yardým ve acil müdahale odasý bulunmasý 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayýlý Resmî Gazete’de yayýmlanan Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Hizmetleri Yönetmeliðinin 10 ve 11 inci madde hükümlerine göre saðlanýr.
51– Ýlkyardým odalarý yeterli ilk yardým malzeme ve ekipmaný ile teçhiz edilir ve sedyeler kullanýma hazýr halde bulundurulur. Bu yerler, Saðlýk ve Güvenlik Ýþaretleri Yönetmeliðine uygun þekilde iþaretlenir.
52– Çalýþma koþullarýnýn gerektirdiði her yerde ilkyardým ekipmanlarý kolay eriþilebilir yerlerde bulundurulur ve Saðlýk ve Güvenlik Ýþaretleri Yönetmeliðine uygun þekilde iþaretlenir. Acil servis adresleri ve telefon numaralarý görünür yerlerde bulundurulur.
Soyunma yeri ve elbise dolabý
53– Ýþ elbisesi giymek zorunda olan çalýþanlarýn, etik olarak veya saðlýk nedenleriyle, uygun olmayan bir yerde soyunmalarýna izin verilmez. Bu durumda çalýþanlar için uygun soyunma yerleri saðlanýr. Soyunma yeri gerekmeyen iþyerlerinde çalýþanlarýn elbiselerini koyabilecekleri uygun bir yer tahsis edilir.
54- Soyunma yerlerinin aþaðýda belirtilen hususlara sahip olmasý saðlanýr;
a) Kolay ulaþýlabilir yerde olmasý,
b) Yeterli kapasitede olmasý,
c) Yeterli sayýda oturma yerleri bulunmasý,
ç) Kadýnlar ve erkekler için ayrý soyunma yerleri olmasý,
d) Her çalýþan için çalýþma saatleri içinde giysilerini koyabilecekleri yeterli büyüklükte kilitli dolaplar bulunmasý,
e) Nemli, tozlu, kirli, tehlikeli maddeler ile çalýþýlan yerlerde ve benzeri iþlerde iþ elbiseleri ile harici elbiselerin ayrý yerlerde muhafaza edilmesi için, her çalýþan için yeterli nitelikte iki bölmeli dolap veya iki ayrý elbise dolabý bulunmasý.
Duþlar ve lavabolar
55– Yapýlan iþin veya saðlýkla ilgili nedenlerin gerektirmesi halinde, çalýþanlarýn yýkanmalarýnýn, temizlenmelerinin gerektiði her durumda, kadýn ve erkek çalýþanlar için ayrý ayrý olmak üzere sýcak ve soðuk su imkâný bulunan uygun yýkanma yerleri ve duþlar tesis edilir. Duþlar, çalýþanlarýn rahatça yýkanabilecekleri geniþlikte, dýþarýdan içerisi görünmeyecek, uygun havalandýrma, aydýnlatma, termal konfor ve hijyen þartlarý saðlanacak þekilde yapýlýr.
56– Duþ tesisi gerektirmeyen iþlerde, çalýþma yerlerinin ve soyunma odalarýnýn yakýnýnda, gerektiðinde sýcak suyu da olan, lavabolar bulunur. Lavabolar erkek ve kadýn çalýþanlar için ayrý ayrý yapýlýr.
57– Duþlar ve lavabolarýn her zaman çalýþanlarýn kullanýmýna hazýr halde olmasý saðlanýr, buralarda gerekli temizlik malzemeleri bulundurulur. Duþ veya lavabolarýn soyunma yerlerinden ayrý yerlerde bulunmasý durumunda, duþ ve lavabolar ile soyunma yerleri arasýnda kolay geçiþ yollarý saðlanýr.
Tuvaletler ve lavabolar
58– Çalýþma, dinlenme, yýkanma ve soyunma yerlerine yakýn yerlerde, kadýn ve erkek çalýþanlar için ayrý ayrý olmak üzere, yeterli sayýda tuvalet ve lavabolar tesis edilir. Tuvalet ve lavabolarda, uygun havalandýrma, aydýnlatma, termal konfor ve hijyen þartlarý saðlanýr ve gerekli temizlik malzemeleri bulundurulur.
Dinlenme ve barýnma yerleri
59– Özellikle, çalýþan sayýsýnýn fazla olmasý, iþin niteliði veya çalýþma yerinin uzak olmasý ve benzeri nedenlerin saðlýk ve güvenlik yönünden gerektirmesi halinde, çalýþanlara, kolay ulaþýlabilen dinlenme veya barýnma yerleri saðlanýr. Bu tür imkânlar yoksa iþ aralarýnda çalýþanlarýn dinlenebileceði uygun yerler saðlanýr.
60– Dinlenme ve barýnma yerleri, saðlýk þartlarý ve dýþ etkilerden korunma bakýmýndan yeterli nitelikte, mahfuz bir yere, zemini düzeltilerek kurulur ve drenaj için gerekli tedbirler alýnýr.
61– Dinlenme, barýnma ve sosyal amaçlý kullanýlan tesisler, yanýcý olmayan ve kolay tutuþmayan malzemeden inþa edilir. Barýnma amacýyla çadýr ve branda kullanýlmaz. Meskûn mahal dýþýnda, yol, demiryolu, köprü inþaatý gibi açýk havada yapýlan çalýþmalarda, barýnma ve benzeri ihtiyaçlarý gidermek amacýyla, sadece yanmaz malzemelerden yapýlmýþ çadýrlar kullanýlabilir.
62– Barýnma yerlerinde kullanýlan ýsýtma, soðutma ve havalandýrma sistemleri, elektrik tesisatlarý ile aydýnlatmalar için gerekli güvenlik tedbirleri alýnarak yeterli ve uygun araçlar saðlanýr, yangýna neden olmayacak þekilde tesis edilip, kullanýma alýnýr. Isýtma sistemlerinde yangýn riski oluþturacak mangal, maltýz ve benzeri açýk ateþ kullanýlmaz.
63– Barýnma yerlerinde, çalýþanlarýn kullanmalarý için yeterli sayýda karyola, ranza, yatak, battaniye ve benzerleri iþveren tarafýndan saðlanýr. Yatak, battaniye ve benzerleri temiz bir halde bulundurulur, gerektiðinde dezenfekte edilir.
64– Dinlenme ve barýnma yerlerinin yeterli geniþlikte olmasý saðlanýr ve bu yerlerde çalýþanlar için yeterli sayýda masa ve arkalýklý sandalye buldurulur. Dinlenme ve barýnma yerlerinde sigara içmeyenlerin sigara dumanýndan korunmalarý için gerekli tedbirler alýnýr.
65– Sabit barýnma tesislerinde; bir dinlenme odasý, bir boþ vakit deðerlendirme odasý, yeterli duþ, tuvalet, lavabo ve temizlik malzemesi bulundurulur. Çalýþan sayýsý göz önünde bulundurularak bu yerlerde yatak, dolap, masa ve arkalýklý sandalyeler bulundurulur ve bunlar, kadýn ve erkek çalýþanlarýn varlýðý dikkate alýnarak yerleþtirilir.
Gebe ve emziren kadýnlar
66– Gebe ve emziren kadýnlarýn yatýp uzanarak dinlenebilecekleri uygun koþullar saðlanýr.
Engelli çalýþanlar
67– Engelli çalýþanlarýn çalýþtýðý iþyerlerinde, engel durumlarý dikkate alýnarak gerekli olan her türlü düzenlemeler yapýlýr. Bu düzenlemeler engelli çalýþanlarýn özellikle çalýþma yerleri ile kullandýklarý kapýlar, geçiþ yerleri, merdivenler, duþlar, lavabolar ve tuvaletlerde yapýlýr.
Çeþitli hükümler
68– Yapý alanýnýn çevresi ve çalýþma alanýnýn etrafý kolayca görülebilecek, fark edilebilecek ve yetkisiz kiþilerin giriþine engel olacak þekilde çevrilerek iþaretlenir.
69– Çalýþýlan yerlerde ve barakalarda, çalýþanlar için yeterli miktarda içme suyu ve mümkünse baþka bir alkolsüz içecek bulundurulur.
70– Çalýþanlara uygun koþullarda, yemeklerini yiyebilecekleri ve gerektiðinde yemeklerini hazýrlayabilecekleri imkânlar saðlanýr.
B) Yapý Alanlarýndaki Özel Asgari Þartlar
BÖLÜM – I
Kapalý Mekanlardaki Çalýþma Yerleri
Saðlamlýk ve dayanýklýlýk
1– Tesislerin ve müþtemilatýnýn kullaným amacýna uygun saðlamlýk ve dayanýklýlýkta olmasý saðlanýr.
Acil çýkýþ kapýlarý
2– Acil çýkýþ kapýlarýnda aþaðýda belirtilen hususlara uyulur:
a) Acil çýkýþ kapýlarý doðrudan dýþarýya veya güvenli bir alana açýlýr ve çýkýþý önleyecek hiçbir engel bulunmaz.
b) Acil çýkýþ kapýlarýnýn, acil durumlarda çalýþanlarýn hemen ve kolayca açabilecekleri þekilde olmasý saðlanýr. Acil çýkýþ kapýsý olarak raylý veya döner kapýlar kullanýlmaz.
c) Acil çýkýþ kapýlarý kilitli veya baðlý bulundurulmaz.
ç) Acil çýkýþ kapýlarý Saðlýk ve Güvenlik Ýþaretleri Yönetmeliðine uygun þekilde iþaretlenir. Ýþaretlerin uygun yerlere konulmasý ve kalýcý olmasý saðlanýr.
Havalandýrma
3– Cebri havalandýrma sistemi veya klima tesisatýnýn, çalýþanlarý rahatsýz edecek hava akýmlarýna neden olmayacak þekilde yapýlmasý saðlanýr. Havayý kirleterek çalýþanlarýn saðlýðý yönünden ani tehlike oluþturabilecek herhangi bir artýk veya kirlilik derhal ortamdan uzaklaþtýrýlýr.
Sýcaklýk
4– Çalýþma odalarý, dinlenme yerleri, soyunma yerleri, duþ, tuvalet ve lavabolar, kantinler ve ilk yardým odalarý gibi yerlerdeki sýcaklýðýn, iþyerinin özel kullaným amaçlarýna uygun olmasý saðlanýr. Ýþyerinin pencereleri, çatý aydýnlatmalarý ile camlý kýsýmlarý, yapýlan iþin özelliðine ve odalarýn kullaným þekline göre, güneþ ýþýðýnýn aþýrý etkisini engelleyecek þekilde yapýlýr.
Doðal ve suni aydýnlatma
5– Ýþyerleri, mümkün olduðunca doðal olarak aydýnlatýlýr. Doðal aydýnlatmanýn yeterli olmadýðý durumlarda çalýþanlarýn saðlýk ve güvenliðinin korunmasý amacýna uygun þekilde yeterli suni aydýnlatma yapýlýr.
Çalýþma yerlerinin taban, duvar ve tavanlarý
6– Çalýþma yerlerinin tabanlarýnýn sabit, saðlam, kaymaz bir þekilde olmasý ve bu yerlerde tehlikeli olabilecek engellerin, çukurlarýn veya eðimlerin bulunmamasý saðlanýr.
7– Çalýþma yerlerinin taban, duvar ve tavan yüzeylerinin hijyen þartlarýna uygun olarak, kolay temizlenebilir malzemeden veya gerektiðinde yenilenebilir özellikte olmasý saðlanýr.
8– Çalýþma yerlerinde ve trafik yollarýnýn yakýnýnda bulunan saydam veya yarý saydam duvarlar ile özellikle bütün camlý bölmeler; güvenli malzemeden yapýlýp, açýk bir þekilde iþaretlenir, çarpma ve kýrýlmaya karþý uygun þekilde korunur.
Pencereler ve çatý pencereleri
9– Pencerelerin, çatý pencerelerinin ve havalandýrma sistemlerinin, çalýþanlar tarafýndan kolay ve güvenli bir þekilde açýlmasýnýn, kapatýlmasýnýn, ayarlanmasýnýn ve güvenlik altýna alýnmasýnýn mümkün olmasý ve açýk durumdayken çalýþanlar için herhangi bir tehlike oluþturmayacak nitelikte olmasý saðlanýr. Pencereler ve çatý pencereleri, bunlarýn temizliðini yapan çalýþanlar ve civarda bulunan kiþiler için risk oluþturmayacak þekilde tasarlanýr veya gerekli ekipmanla donatýlýr.
Kapýlar
10– Kapý ve giriþlerde aþaðýda belirtilen hususlara uyulur:
a) Kapýlarýn ve giriþlerin yerlerinin, sayýlarýnýn, boyutlarýnýn ve yapýldýklarý malzemelerin, kullanýldýklarý odalara, alanlara, kullaným amaçlarýna ve çalýþanlarýn rahatça girip çýkmalarýna uygun olmasý saðlanýr.
b) Her iki yöne açýlabilen kapýlar saydam malzemeden yapýlýr veya kapýlarýn karþý tarafýnýn görülmesini saðlayan saydam kýsýmlarý bulunur. Saydam kapýlarýn üzeri kolayca görünür þekilde iþaretlenir.
c) Saydam veya yarý saydam kapýlarýn yüzeyleri çalýþanlar için tehlike oluþturmayan güvenli malzemeden yapýlýr ve çarpma sonucu çalýþanlarýn yaralanmalarýna neden olabilecek yüzeyler kýrýlmalara karþý korunur.
Araç yollarý
11– Kapalý çalýþma mekanlarýnýn kullanýmý ve içinde bulunan ekipman göz önüne alýnarak çalýþanlarýn korunmasý amacýyla araçlarýn geçiþ yollarý açýkça iþaretlenir.
Yürüyen merdivenler ve yürüyen bantlar için özel önlemler
12– Yürüyen merdivenler ve yürüyen bantlarda aþaðýda belirtilen hususlara uyulur:
a) Güvenli þekilde çalýþýr durumda olmasý saðlanýr.
b) Gerekli güvenlik araçlarý ile teçhiz edilir.
c) Kolayca görülebilecek ve ulaþýlabilecek acil durdurma sistemleri bulunur.
Oda boyutlarý ve hava hacmi
13– Çalýþma yerlerinin taban alaný ve yüksekliði ile hava hacminin çalýþanlarýn saðlýk ve güvenlikleri için risk oluþturmayacak özellikte ve rahat çalýþmalarýný saðlayacak yeterli boyutlarda olmasý saðlanýr.
BÖLÜM – II
Açýk Mekanlardaki Çalýþma Yerleri
Saðlamlýk ve dayanýklýlýk
14– Alçak veya yüksek seviyede olan hareketli veya sabit çalýþma yerlerinin, çalýþan sayýsý, üzerlerinde bulunabilecek azami aðýrlýk ve bu aðýrlýðýn daðýlýmý ile maruz kalabileceði dýþ etkiler göz önünde bulundurularak yeterli saðlamlýk ve dayanýklýlýkta olmasý saðlanýr. Bu çalýþma yerlerinin tamamýnýn veya bir kýsmýnýn, zamansýz veya kendiliðinden hareketini önlemek için uygun ve güvenilir sabitleme metotlarý kullanýlýr. Çalýþma yerlerinin saðlamlýk ve dayanýklýlýðý özellikle de çalýþma yerinin yükseklik veya derinliðinde deðiþiklik olduðunda kontrol edilir.
Enerji daðýtým tesisleri
15– Enerji daðýtým tesislerinde aþaðýdaki hususlara uyulur:
a) Yapý iþlerine baþlamadan önce alanda mevcut olan tesisat belirlenir, kontrol edilir ve açýkça iþaretlenir.
b) Yapý alanýnýn yakýnýndan enerji nakil hatlarý geçmesi durumunda, yeterli güvenlik mesafesi býrakýlýp gerekli güvenlik tedbirleri alýnarak çalýþýlýr. Güvenlik mesafesi belirlenirken nakil hattý tellerinin rüzgârda salýnýmý da hesaba katýlýr. Enerji nakil hatlarýna yeterli güvenlik mesafesi býrakýlamýyorsa enerji nakil hattýnýn güzergâhý deðiþtirilerek yapý alanýndan uzaklaþtýrýlmasý için veya hattýn akýmýnýn kesilmesi için ilgili kurum ve kuruluþlardan onay ve izinler alýnýr.
c) Elektrik nakil hatlarýnýn bulunduðu alanlarda yapýlan çalýþmalarda, bariyerler veya ikaz levhalarýyla araçlarýn ve tesislerin elektrik hattýndan uzak tutulmasý saðlanýr. Ayrýca araçlarýn hat altýndan geçmesinin zorunlu olduðu durumlarda uygun tedbirler alýnýr ve gerekli ikazlar yapýlýr.
ç) Yapý alanýndaki enerji daðýtým tesislerinin, özellikle de dýþ etkilere maruz kalan tesislerin, kontrol ve bakýmlarýnýn düzenli olarak yapýlmasý saðlanýr.
Hava koþullarý
16– Çalýþanlarýn saðlýk ve güvenliklerini olumsuz etkileyebilecek hava koþullarýndan korunmasý saðlanýr, kuvvetli rüzgâr alan iþyerlerinde gerekli güvenlik tedbirleri alýnmadan çalýþma yapýlmaz.
Ýskeleler
17– Ön yapýmlý bileþenlerden oluþan cephe iskeleleri ve iskele þeklinde kullanýlan geçici iþ ekipmanlarýnýn, TS EN 12810-1,TS EN 12810-2,TS EN 12811-1,TS EN 12811-2 ve TS EN 12811-3 standartlarýna ve ilgili diðer ulusal standartlara, konu ile ilgili ulusal standart bulunmamasý halinde ilgili uluslararasý standartlara uygun olmasý saðlanýr.
18– Asma iskeleler, cephe platformlarý, güç kaynaðýyla veya elle çalýþabilen, sabit veya hareketli, daimi veya geçici asýlý eriþim donanýmlarý ve bu donanýmý oluþturan parçalarýn ilgili ulusal standartlara, konu ile ilgili ulusal standart bulunmamasý halinde ilgili uluslararasý standartlara uygun olmasý saðlanýr.
19– Seçilen iskelenin kurulum ve kullaným þekline göre saðlamlýk ve dayanýklýlýk hesaplarý üreticiden temin edilir, mevcut deðilse yapýlýr veya yaptýrýlýr. Bu hesaplar yapýlmadan veya yapýlan hesaplar sonucunda iskelenin güvenli olmadýðýnýn tespit edilmesi halinde iskeleler kullanýlamaz.
Ýskelelerde genel tedbirler
20– Ýskelelerin aþaðýdaki hususlara uygun olmasý saðlanýr;
a) Kendiliðinden hareket etmeyecek, stabilitesi bozulmayacak ve çökmeyecek þekilde tasarlanmýþ, imal edilmiþ ve kurulmuþ olmasý,
b) Ýskele sistemlerinin güvenli bir þekilde desteklenmesi, yatay ve düþey kuvvetlere karþý uygun þekilde sabitlenmesi,
c) Doðru þekilde ve bakýmlý bulundurulmasý,
ç) Korozyona karþý uygun malzeme kullanýlmasý,
d) Ýskele sisteminde çatlak, kýrýk, yýpranmýþ ve korozyona uðramýþ özellikteki iskele ve baðlantý elemanlarýnýn kullanýlmamasý,
e) Ýskelelerde görülen kusurlarýn derhal giderilerek zayýf kýsýmlarýn güçlendirilmesi.
21– Ýskele platformlarý hareket etmeyecek þekilde iskele sistemine sabitlenir. Platform elemanlarý ile iskele dikey elemanlarý arasýnda ve platform döþemesinde çalýþanlarýn düþmesine sebep olabilecek boþluk bulunmamasý saðlanýr.
22– Ýskelelerdeki korkuluk sistemlerinin bu Yönetmeliðin Ek–4 (A) Yüksekte Çalýþma baþlýðýnýn 6 ncý maddesinde tanýmlanan özelliklere uygun olmasý saðlanýr.
23– Ýskelelerdeki bütün baðlantý yerleri ile baðlantý elemanlarýnýn yeterli saðlamlýkta olmasý saðlanýr ve bu baðlantýlarýn kendiliðinden ayrýlmamasý için gerekli tedbirler alýnýr.
24– Ýskele sistemlerinin kurulmasý, kullanýlmasý ve sökümünde Ýþ Ekipmanlarýnýn Kullanýmýnda Saðlýk ve Güvenlik Þartlarý Yönetmeliðinde belirtilen hükümlere uyulur.
25– Ýskeleler aþaðýda belirtilen durumlarda iþveren tarafýndan görevlendirilen ehil bir kiþi tarafýndan kontrole tabi tutularak, iskeleler ile ilgili özel tedbirlerde belirtilen hususlarý içeren kontrol raporu hazýrlanýr, rapor sonucunda sadece güvenli olduðu tespit edilen iskelelerde çalýþma yapýlýr;
a) Kullanýlmaya baþlamadan önce,
b) Haftada en az bir kez,
c) Üzerinde deðiþiklik yapýldýðýnda,
ç) Belli bir süre kullanýlmadýðýnda,
d) Sismik sarsýntý, kuvvetli rüzgârlar gibi olumsuz hava þartlarýna veya denge ve saðlamlýðýný etkileyebilecek diðer koþullara maruz kaldýðýnda.
26– Ýskelelerin taþýyabilecekleri azami aðýrlýklar, levhalar üzerine yazýlarak iskelelerin uygun ve görülebilir yerlerine asýlýr. Belirtilen bu aðýrlýklarý aþan yükler iskelelere yüklenmez.
27– Ýskelelerin üzerine moloz ve artýklar ile geçiþi engelleyecek malzemeler býrakýlmaz.
28– Ýskelelerde geçiþ amacýyla en az 60 santimetre geniþliðinde ve kenarlarýnda bu Yönetmeliðin Ek–4 (A) Yüksekte Çalýþma baþlýðýnýn 6 ncý maddesinde tanýmlanan özelliklere uygun korkuluk sistemleri bulunan geçitler kullanýlýr.
29– Vinç veya benzeri makinelerin kullanýlmasý sýrasýnda, yüklenen malzemenin iskeleye takýlmamasý için gerekli tedbirler alýnýr.
Ön yapýmlý bileþenlerden oluþan cephe iskeleleri ve seyyar iskelelerde özel tedbirler:
30– Ön yapýmlý bileþenlerden oluþan cephe iskelelerinin kurulumunda, taþýyýcý sisteme ait düþey ve yatay elemanlarýn eksiksiz olarak kullanýlmasý ve sistemin yeteri kadar çapraz elemanlarla takviye edilmesi saðlanýr.
31– Ön yapýmlý bileþenlerden oluþan cephe iskelelerinde taþýyýcý sisteme ait dairesel kesitli düþey ve yatay elemanlarýn anma dýþ çapýnýn en az 48,3 milimetre olmasý, anma et kalýnlýklarýnýn ise malzeme cinsine ve en küçük akma dayanýmýna uygun olmasý saðlanýr.
32– Cephe iskeleleri binaya mümkün olduðunca yakýn kurulur, bunun mümkün olmadýðý durumlarda çalýþanlarýn bina ile iskele arasýndan düþmelerini önleyici tedbirler alýnýr.
33– Cephe iskelelerinin ayaklarýnda sabit veya düþeyliði ayarlanabilir taban plakalarý ve yumuþak zeminlerde yükü daðýtmak için taban plakalarý altlarýnda uygun malzemeden yapýlmýþ altlýklar kullanýlýr. Saðlam olmayan ve uygunsuz malzemeler destek parçalarý olarak kullanýlmaz, iskelenin saðlam ve dengeli olmasý saðlanýr.
34– Ýskelelerde çalýþýlan platformlara güvenli ulaþýmýn saðlanmasý için merdiven sistemleri veya benzeri güvenli ulaþým sistemleri kullanýlýr.
35– Madeni cephe iskeleleri statik elektriðe karþý uygun þekilde topraklanýr.
36– Seyyar iskeleler, üzerinde çalýþan bulunduðu durumlarda hareket ettirilmez. Ýskelenin dik ve platformun düz olmasý saðlanýr. Ýskele ayaklarýnda iskelenin kendiliðinden hareket etmesini engelleyecek fren kolu gibi uygun tertibatlar bulunur.
Asma iskele, cephe platformu ve asýlý eriþim donanýmlarý þeklindeki iskele sistemlerinde özel tedbirler:
37– Ýskele taþýyýcý sistemi için kullanýlacak halatlar, hareketi saðlayan mekanik tesisat ve motor tertibatý, fren sistemleri, çalýþma platformu ve diðer güvenlik teçhizatlarý her gün iþe baþlamadan önce kontrol edilir.
38– Ýskelelerin hareketlerini saðlayan makine, teçhizat ve vinçlerin, kullanýlmaya baþlanmadan önce, montajýný gerçekleþtiren yetkili teknik elemanlarca kullanýma elveriþli olduklarýna dair belgeler hazýrlanarak, bu belgeler iþyerinde bulundurulur.
39– Ýskelelerin, çalýþma sýrasýnda saða sola veya ileri geri hareket etmeden asýlý kalmasý saðlanýr.
40– Ýskelelerin taþýyabileceði azami yük miktarý belirtilerek, bu miktardan fazla yükleme yapýlmaz. Asma iskelelerde merdiven kullanýlmaz.
41– Ýskeleler, çalýþma konumunda devreye sokulabilecek durdurma fren sistemleriyle donatýlýr. Ayrýca iskelelerde düþmeyi önleyici teçhizat ve ikincil fren sistemleri bulunur. Halatlý kaldýrma tertibatlarýnda çalýþma konumunda güç kaynaðýnýn kesilmesi durumunda otomatik olarak devreye giren ayrý bir tutma freni bulunur. Ýskelelerde düþmeyi önleyici teçhizat, tutma frenleri ve ikincil fren sistemi gibi güvenlik tedbirlerinin çalýþma esnasýnda sistemi durdurma amaçlý kullanýlmamasý için gerekli tedbirler alýnýr.
42– Güç tahrikli halatlý asma iskele sistemlerinde, aþýrý yük algýlama sistemleri, otomatik hýz algýlayýcý sistemler, en düþük ve en yüksek çalýþma seviyelerinde devreye girecek halat sonu sýnýr anahtarlarý, yapýdan kaynaklanan tehlikeli durum varsa çarpýþmayý önleyici düzenekler, iskele platformunun yatay düzlemde kalmasýný saðlayan eðim algýlayýcýlar gibi güvenlik sistemleri bulunur.
43– Ýskele sistemlerinde çalýþan sayýsý kadar dikey yaþam hattý oluþturulur. Çalýþanlara baðlantý aparatlarý ve halat tutucularýyla beraber tam vücut kemer sistemleri verilerek kullanýmý saðlanýr. Dikey yaþam hatlarýnýn üst uçlarý uygun bir yere saðlam ve güvenli bir þekilde sabitlenir.
44– Halatlý sistemlerde halatlarýn sarýldýðý ve geçtiði mekanik teçhizatlardan kurtulmalarýný, hareket sýrasýnda çekme sisteminde halatlarýn kaymasýný önleyen tedbirler alýnýr.
45– Ýskelelerin, iniþ ve çýkýþ yollarýnda herhangi bir engel bulunmamasý için gerekli tedbirler alýnýr.
46– Ýskele platformunu taþýyan, tutan sistem ve bu sistemin baðlantý ve sabitleme noktalarýnýn en olumsuz yükleme koþullarýnda oluþan statik ve dinamik kuvvetleri karþýlayacak nitelikte olmasý saðlanýr.
El merdivenleri:
47– Yapýlan iþe ve bulunmasý halinde ulusal standartlara uygun, basamaklarý kaymaz malzemeden yapýlmýþ veya kaymaz malzeme ile kaplanmýþ, yeterli saðlamlýkta el merdivenleri kullanýlýr. Basamaklarý, kollarý veya baðlantý yerleri kýrýlmýþ, çatlamýþ, yýpranmýþ, hasar görmüþ ekipmanlar kullanýlmaz. El merdivenleri düzenli olarak kontrol edilerek kusurlu merdivenlerin kullanýlmamasý saðlanýr.
48– El merdivenlerinin kullanýlmasýnda Ýþ Ekipmanlarýnýn Kullanýmýnda Saðlýk ve Güvenlik Þartlarý Yönetmeliðinde belirtilen hükümlere uyulur.
Tesis, makine, ekipman
49– Mekanik el aletleri, kaldýrma araçlarý, kazý ve malzeme taþýma iþlerinde kullanýlan makine ve araçlar da dahil olmak üzere herhangi bir güçle çalýþan tesis, makine ve ekipmanlarda aþaðýda belirtilen hususlara uyulur;
a) Mümkün olduðu kadar ergonomi prensipleri dikkate alýnarak uygun þekilde ve yeterli saðlamlýkta tasarlanmýþ ve imal edilmiþ olmasý,
b) Her zaman iyi çalýþabilir durumda olmasý,
c) Doðru þekilde kurulmasý,
ç) Sadece tasarlandýklarý iþler için, uygun eðitim almýþ kiþilerce doðru þekilde kullanýlmasý.
50– Tüm iþ ekipmanlarýnýn periyodik olarak kontrol, test ve deneyleri, Ýþ Ekipmanlarýnýn Kullanýmýnda Saðlýk ve Güvenlik Þartlarý Yönetmeliðinde belirtilen hükümlere uygun yapýlýr.
51– Her türlü iþ ekipmaný için üzerinde kurulu olduðu veya hareket halinde olduðu zeminin saðlamlýðý kontrol edilir. Zeminin saðlamlýðýndan emin olunmadan ve gerekli hallerde dengeleme ve sabitleme yapýlmadan çalýþýlmaya baþlanmaz. Hendek kenarlarý ve dik eðimli yerlerde zemin kaymasýný ve makinenin kaymasýný önleyici tedbirler alýnýr.
52– Ýþ ekipmanlarýnda, operatörün görüþ alanýnýn kýsýtlý olduðu durumlarda, operatöre rehberlik edecek, konuyla ilgili eðitim almýþ bir iþaretçi görevlendirilir.
53– Kazý ve malzeme taþýma iþlerinde kullanýlan makine ve araçlarýn manevra ve park yerleri ile hareket alanlarý belirlenir.
54– Kazý ve malzeme taþýma iþlerinde kullanýlan makine ve araçlarýn bütün manevralarý bir gözetici tarafýndan yönetilir ve bu araçlarýn geri manevralarý esnasýnda sesli ve ýþýklý uyarýlarýn çalýþýr durumda olmasý saðlanýr.
55– Kazý ve malzeme taþýma iþlerinde kullanýlan makine ve araçlarýn kazý çukuruna veya suya düþmemesi için gerekli koruyucu tedbirler alýnýr.
56– Kazý ve malzeme taþýma iþlerinde kullanýlan makine ve araçlarda sürücünün bulunduðu kýsým, aracýn devrilmesi durumunda sürücünün ezilmemesi ve düþen cisimlerden korunmasý için uygun þekilde yapýlýr.
57– Tüm araçlar, taþýtlar ve iþ makinelerinde operatör kabinlerinde sadece operatörün bulunmasýna izin verilir. Ancak kamyon ve benzeri araçlarýn sürücü mahallinde yardýmcý sürücü (muavin) bulunmasýna müsaade edilebilir.
58– Kaldýrma araçlarýnda kaldýrýlacak yükün çeþidi, boyutu, þekli ve diðer fiziksel özelliklerine uygun kaldýrma aparatlarý kullanýlarak uygun çalýþma yöntemi tercih edilir.
59– Yük kaldýrmada kullanýlan ekipmanlar ile ilgili Ýþ Ekipmanlarýnýn Kullanýmýnda Saðlýk ve Güvenlik Þartlarý Yönetmeliðinde belirtilen hükümlere uyulur.
60– Kaldýrma ekipmanlarýnda yük kaldýrýlmasý ve ekipmanýn hareketi esnasýnda devreye girecek sesli ve ýþýklý ikaz sistemleri bulundurulur.
61– Kaldýrma ekipmanlarýnda, belirtilen alt ve üst güvenlik sýnýr noktalarý veya ekipmanýn hareketini sýnýrlayan alan aþýldýðýnda, kapasitesinin üzerinde kullaným durumlarýnda devreye girerek elektrik akýmýný otomatik olarak kesen ve tamburun hareketini frenleyen güvenlik tertibatlarý bulunmasý saðlanýr.
Kazý iþleri, kuyular, yeraltý iþleri, tünel ve kanal iþleri
62– Kazý iþine baþlanmadan önce aþaðýda belirtilen hususlara uyulur:
a) Kazýnýn bitiþik yapýlarý etkileyip etkilemeyeceði araþtýrýlýr ve etkileme ihtimali mevcut ise kazý baþlamadan önce gerekli tedbirler alýnýr.
b) Yer altý kablolarý, gaz borularý, su, kanalizasyon ve diðer daðýtým sistemlerinin yerleri belirlenir ve bunlardan kaynaklanabilecek tehlikeleri asgariye indirmek için gerekli tedbirler alýnýr.
c) Meskûn mahallerde, yapý alanýnýn çevresi yeterli yükseklik ve saðlamlýkta uygun malzemeden yapýlmýþ perde ile çevrilerek ikaz ve uyarý için gerekli düzenlemeler yapýlýr, bunlar yapýnýn bitimine kadar bu þekilde korunur.
ç) Meskûn mahallerin dýþýnda yapýlan kazýlarýn kenarlarýna uyarý þeritleri çekilerek ikaz levhalarý asýlýr.
63– Kazý iþleri, kuyular, yeraltý iþleri ile tünel ve kanal çalýþmalarýnda aþaðýda belirtilen hususlara uyulur:
a) Çalýþmalar, iþveren tarafýndan görevlendirilen ehil kiþi gözetiminde yapýlýr.
b) Çalýþma alanýna giriþ ve çýkýþ için güvenli yollar saðlanýr.
c) Kazýlarda zemin yapýsý, iklim koþullarý, kazý alaný yakýnlarýnda meydana gelebilecek sarsýntýlar, çevredeki su kaynaklarý ve fazla yük kuvvetleri göz önüne alýnarak uygun þev açýlarý belirlenir ve/veya statik hesabý yapýlmýþ uygun destek ve setler kullanýlýr. Kazý yüzeyleri, þevlerin eðimi ve yüksekliði zeminin yapýsýna, saðlamlýðýna ve çalýþma yöntemlerine uygun seçilir.
ç) Malzeme veya cisim düþmesine, su baskýný tehlikesine ve insanlarýn düþmesine karþý uygun tedbirler alýnýr.
d) Tehlikeli veya zararlý olmayan özellikte solunabilir hava saðlamak için bütün çalýþma yerlerinde gerekli tedbirler alýnýr.
e) Yangýn, parlama, patlama, su baskýný veya göçük gibi durumlarda çalýþanlarýn güvenli bir yere ulaþmalarý saðlanýr.
64– Kazý (yan) yüzlerinde aþaðýda belirtilen durumlarda genel kontrol yapýlýr, kontrol sonucunda çalýþma ortamýnýn güvenli olduðu belirtilmeden çalýþmaya baþlanýlmaz;
a) Her vardiyadan önce,
b) Patlatma yapýlýyorsa her patlatmadan sonra,
c) Beklenmedik parça düþmelerinden sonra,
ç) Desteklerdeki önemli bir zarardan sonra,
d) Þiddetli yaðýþ, don ve kardan sonra.
65– Çalýþma sýrasýnda ortaya çýkan tozlarýn çalýþanlarýn saðlýðýna zarar vermemesi için gerekli tedbirler alýnýr. Çalýþma alanýnda zararlý kimyasallarýn, zehirli ve boðucu gazlarýn ya da serbest silis tozlarý gibi tehlikeli maddelerin bulunduðunun anlaþýlmasý halinde, çalýþanlar derhal oradan uzaklaþtýrýlarak gerekli tedbirler alýnýr ve güvenli çalýþma ortamý saðlanmadan tekrar çalýþmaya baþlanmaz.
66– Meskûn mahallerde kazý üzerinden geçiþlerin saðlanmasý için ahþap veya metalden yapýlmýþ asgari 80 santimetre eninde ve her iki tarafý korkuluklu geçitler kullanýlýr, geçit korkuluklarýnýn bu Yönetmeliðin Ek-4 (A) Yüksekte Çalýþma baþlýðýnýn 6 ncý maddesinde tanýmlanan özelliklere uygun olmasý saðlanýr.
67– Açýkta yapýlan 150 santimetreden daha derin kazý iþlerinde ve her derinlikte yapýlan
temel ve kanal kazýlarýnda yan yüzeylerin altlarýnýn þerit gibi kazýlarak yukarýdan çökertilmesi þeklinde çalýþma yapýlmasý engellenir. Ayrýca kanallarda yan duvarlarýn göçmemesi için gerekli tedbirler alýnýr.
68– Kazý alanýndan çýkartýlan hafriyat ile kazý kenarý arasýnda yeterli mesafe bulundurulur ve hafriyatýn kazý alanýna akma riski bulunuyorsa uygun bariyerler kullanýlýr. Kazý mahallinde bulunan hareketli araçlar ve kazý stabilitesini etkileyebilecek diðer araçlar ile kazý kenarý arasýnda gerekli güvenlik mesafesi býrakýlýr.
69– Kazý iþlerinde yaðýþ sýrasýnda çalýþma yapýlmaz.
70– Kazý iþlerinde çalýþanlarýn çalýþma alanýna ulaþmalarý için uygun ve güvenli yöntemler kullanýlýr, destek ve setlerin iniþ ve çýkýþ için kullanýlmasý engellenir.
71– Makinelerle yapýlan kazý iþlerinde, bu makinelerin hareket alanýna çalýþanlarýn girmelerine izin verilmez.
72– Yeraltý çalýþmalarýnda aþaðýda belirtilen hususlara uyulur:
a) Havalandýrma sisteminin arýzalanmasý durumunda, yer altý çalýþmalarý durdurulur ve bütün çalýþanlar tahliye edilir, uygun havalandýrma saðlanýncaya kadar kimsenin içeri girmesine izin verilmez.
b) Uygun bir haberleþme sistemi oluþturulur, buralardaki kaçýþ yollarý görülebilir bir þekilde iþaretlenir.
c) Tüneller ve galerilerde göçük tehlikesine karþý uygun tedbirler alýnýr.
73– Çeþitli gazlarýn hava ile patlayýcý bir karýþým meydana getirebileceði yeraltý iþlerinde, yangýn ve patlama riskinin bulunabileceði yerlerde, açýk alevli lamba veya cihazlar kullanýlmaz, sigara içilmez ve ilgili mevzuata uygun malzeme ve ekipmanlar kullanýlýr.
74– Patlayýcý kullanýlarak çalýþýlan kazý, tünel ve galeri gibi yer altý kazý iþlerinde aþaðýdaki hususlara uyulur:
a) Patlayýcý maddeler üretici tarafýndan belirtilen koþullarda saklanýr ve depolanýr.
b) Yapýlan iþin niteliðine uygun patlayýcý maddeler ve kapsüller kullanýlýr ve patlayýcý maddeleri yeterlik belgesine sahip çalýþanlardan baþkasýnýn almasýna ve ateþlemesine izin verilmez.
c) Patlayýcý maddelerin ve kapsüllerin depolanmasý, taþýnmasý ve kullanýlmasý, sadece bu konuda yetkili ve uzman kiþiler tarafýndan yapýlýr. Bu iþler, çalýþanlar için risk oluþturmayacak þekilde organize edilir ve yürütülür.
ç) Patlayýcý maddeler özel sandýklar içinde taþýnýr ve bu sandýklarýn içine baþka bir madde konulamaz. Kapsüllerle diðer patlayýcý maddeler, ayný kap içinde bir arada bulundurulamaz ve taþýnamaz.
d) Patlatma yapýlacak alanýn etrafýnda uygun güvenlik tedbirleri alýnmadan patlatma yapýlmaz.
Yýkým iþleri
75– Yýkým iþlerinde aþaðýdaki hususlara uyulur:
a) Yýkýmdan önce yapýnýn içindeki ve etrafýndaki havagazý, su ve elektrik baðlantýlarý kesilir ve yýkýlacak kýsmýn etrafýnda, güvenlik alaný býrakýlarak gerekli tedbirler alýnýr.
b) Yýkým iþleri, ilgili standartlar ve konuya iliþkin mevzuat hükümlerine uygun þekilde yürütülür.
c) Çalýþmalarda uygun çalýþma yöntemleri ve ekipmanlar kullanýlýr, gerekli tedbirler alýnýr.
ç) Çalýþmalar, iþveren tarafýndan görevlendirilen ehil kiþinin gözetimi altýnda planlanýr ve yürütülür.
d) Yýkým esnasýnda toz kalkmamasý ve yýkýlan kýsma ait malzeme ve molozlarýn çalýþma ortamýndan güvenli bir þekilde uzaklaþtýrýlmasý için gerekli tedbirler alýnýr.
Asbestle Çalýþma
76– Asbest içermesi muhtemel yapýlarýn söküm, yýkým, tamir ve bakým iþlerinde aþaðýdaki hususlara uyulur:
a)Çalýþmaya baþlamadan önce, asbest içerebilecek malzemeleri belirlemek için bina veya tesis sahibinden de bilgi alýnarak gerekli araþtýrma yapýlýr.
b) Herhangi bir yapý veya malzemede asbest bulunduðu þüphesi veya bilgisi varsa çalýþanlarýn asbest tozuna maruziyetlerinin önlenmesi ve bu maruziyetten doðacak saðlýk risklerinden korunmasý amacýyla 25/1/2013 tarihli ve 28539 sayýlý Resmî Gazete’de yayýmlanan Asbestle Çalýþmalarda Saðlýk ve Güvenlik Önlemleri Hakkýnda Yönetmelik hükümlerine uyulur.
Batardolar (koferdamlar) ve kesonlar
77– Bütün batardolar ve kesonlarýn aþaðýdaki hususlara uygun olmasý saðlanýr;
a) Yeterli dayanýklýlýkta, saðlam ve uygun malzemeden yapýlmýþ, iyi kurulmuþ olmasý,
b) Su, sývý beton ve benzeri malzeme baskýný halinde çalýþanlarýn sýðýnabileceði þekilde uygun ekipmanla donatýlmýþ olmasý.
78– Batardolar ve kesonlarýn yapýmý, kurulmasý, deðiþtirilmesi veya sökümü, iþveren tarafýndan görevlendirilen ehil kiþinin gözetimi altýnda yapýlýr ve bu yapýlar düzenli aralýklarla kontrol edilir.
Çatý iþleri
79– Çatýlarda veya eðik yüzeylerde yapýlan çalýþmalarda; çalýþanlarýn, aletlerin, diðer nesne ve malzemelerin düþmesini veya benzeri diðer riskleri önlemek amacýyla güvenli kenar koruma sistemleri, çatý merdivenleri, güvenlik aðlarý, çalýþma platformlarý, korkuluklu iskeleler, kayarak düþmeyi önleme sistemleri veya dikey ve yatay yaþam hatlarý gibi toplu koruyucu tedbirler alýnýr.
80– Çalýþanlarýn çatý üzerinde veya kenarýnda veya kýrýlgan malzemeden yapýlmýþ herhangi bir yüzey üzerinde çalýþmak zorunda olduðu hallerde; saðlam olmayan ve kýrýlgan maddeden yapýlmýþ yüzeylerde dalgýnlýkla yürümelerini veya düþmelerini önleyecek gerekli tüm tedbirler alýnýr.
Beton döküm iþleri
81– Beton dökümünde aþaðýdaki hususlara uyulmasý saðlanýr;
a) Beton pompasýnýn beton dökülecek yere uygun durumda konumlandýrýlmasý,
b) Beton pompasýnýn destek pabuçlarýnýn zemine uygun þekilde sabitlenmesi,
c) Beton pompasý bom ve hortumlarýn birleþim yerlerinde hava basýncýndan dolayý oluþabilecek açmalarýn önlenebilmesi için gerekli kontroller yapýlmasý,
ç) Pompa kollarýnýn açýlmasýnda ve toplanmasýnda çevredeki bina, elektrik iletim hatlarý gibi tesislerin oluþturduðu risklerin ortadan kaldýrýlmasý,
d) Enerji nakil hatlarýnýn altlarýnda pompa çalýþtýrýlmamasý veya zorunlu olduðu durumlarda enerji nakil hatlarýyla temasýnýn olmamasý için gerekli tedbirlerin alýnmasý,
e) Beton pompasý bomunun ucundaki bom hortumunun güvenli yöntemlerle idare edilmesi,
f) Beton yýðýlmasýnýn tehlike oluþturacaðý döþeme betonu dökümü gibi iþlerde betonun uygun þekilde yayýlarak dökülmesi,
g) Beton dökülen kýsmýn hemen altýnda çalýþma yapýlmamasý,
ð) Beton dökülen aðýzda hortumun savrulmamasý,
h) Beton pompasý operatörünün betonun döküldüðü yeri görmemesi durumunda uygun haberleþme imkâný saðlanmasý,
ý) Beton dökümü bitinceye kadar kalýplarýn sürekli kontrol edilmesi,
i) Kalýp açýlmasý ve patlamasýnýn gerekli tedbirler alýnarak önlenmesi.
Betonarme kalýp iþleri
82– Kalýp iþleri iþveren tarafýndan görevlendirilen ehil kiþi gözetiminde ve konu ile ilgili tecrübe sahibi çalýþanlarca yapýlýr.
83– Kalýp panolarýnýn, geçici destek ve payandalarýn üzerlerine binen yüke ve gerilime dayanacak þekilde planlanmasý, tasarlanmasý, kurulmasý ve korunmasý saðlanýr.
84– Çalýþanlarý, kalýp sisteminin geçici dayanýksýzlýk veya kýrýlganlýðýndan kaynaklanan risklerden korumak için yeterli tedbirler alýnýr.
85– Betonarme kalýplarýnýn yeterliliði her beton dökümünden önce kontrol edilir. Özellikle kayar kalýp, tünel kalýp ve masa kalýplardaki baðlantý yerleri, sabitleme elemanlarý, tijler, hidrolik hortumlarý, taþýma yerleri, pano krikolarý, teker sistemleri, fiþ krikolarý, yaylarýn akslarý ve hareketli parçalar, sapma pimler, að sistemleri ve benzeri kalýp parça ve unsurlarý düzenli olarak ve her kullanýmdan önce kontrol edilerek deformasyona uðramýþ ve güvenliði tehlikeye atabilecek durumda olanlarýn kullanýlmasýna müsaade edilmez.
86– Kalýp sökme iþi için izlenecek çalýþma yöntemi, parçalarýn hangi sýrayla sökülmesi gerektiði, çalýþanlarýn çalýþma yerlerine güvenli ulaþýmý, sökülen kalýp malzemelerinin çalýþma ortamýndan güvenli þekilde uzaklaþtýrýlmasý ve istifi, kalýp malzemelerinin dengeli olarak yere indirilmesi veya yukarýya çýkarýlmasý gibi konularda gerekli düzenlemeler yapýlýr, araç ve gereçler eksiksiz olarak temin edilir. Söküm sýrasýnda, söküm alanýnda görevli çalýþanlar hariç kimse bulundurulmaz.
Metal ve beton karkas ve prefabrik elemanlar, çelik yapý iþleri
87– Metal veya beton karkaslar ve bunlarýn parçalarýnýn, geçici destekler ve payandalarýn, prefabrik yapý elemanlarýnýn üzerlerine binen yük ve gerilime dayanacak þekilde planlanmasý, tasarlanmasý, kurulmasý ve korunmasý saðlanýr.
88– Çelik yapýlarda kullanýlacak bütün ana taþýyýcý, tali taþýyýcý ve baðlantý malzemelerinin dayanýklýlýðýnýn ve diðer özelliklerinin taþýyacaklarý yüklere göre standartlara uygun olmasý, korozyona uðramýþ ve deforme olmuþ malzemelerin gerekli tedbirler alýnmadýkça bu tür yapýlarda kullanýlmamasý saðlanýr.
89– Metal veya beton karkaslarýn ve bunlarýn parçalarýnýn, geçici destekler ve payandalarýn, prefabrik yapý elemanlarýnýn ve çelik yapý elemanlarýnýn kaldýrýlmasý, yüklenmesi, taþýnmasý, montajý ve sökümü, projesine uygun olarak iþveren tarafýndan görevlendirilen ehil kiþi gözetiminde ve konu ile ilgili tecrübe sahibi çalýþanlarca gerçekleþtirilir.
90– Montaj yapýlacak mahallin etrafý emniyet þeridiyle iþaretlenir. Bu alanýn etrafýna montaj yapýldýðýný gösterir levhalar asýlýr ve görevliler haricinde montaj sahasýna giriþ çýkýþlar engellenir. Montaj çalýþmasý yapýlan mahallin altýnda çalýþan bulundurulmaz.
91– Çalýþanlarý, yapýnýn geçici dayanýksýzlýk veya kýrýlganlýðýndan kaynaklanan risklerden korumak için yeterli tedbirler alýnýr.
|
